Vak: Aardrijkskunde                                                                                                                                                                                                                                                     Deelvraag: Wat was het bombardement van Rotterdam in de Tweede Wereldoorlog? Wederopbouw?

Inleiding

Doordat er bij Rotterdam fel verzet werd geboden, en Duitsland eigenlijk van plan was een snelle doortocht te hebben door Nederland, Belgiè en Luxemburg naar Frankrijk was de Duitse generaal Schmidt er niet gerust op. ‘De slag om Nederland moet snel beëindigd worden’, dacht hij. Daarom stelde hij op 14 mei 1940 om 10:30 uur een ultimatum (een laatste eis alvorens men tot actie overgaat) aan de Nederlandse kolonel Scharroo en Winkelman. In het ultimatum werd de overgave van de stad Rotterdam geëist. Ook stond er dat als er binnen twee uur (dus vóór 12:30 uur) geen gehoor aan het ultimatum werd gegeven, dat Rotterdam werd gebombardeerd. Winkelman en Scharroo waren bang dat dit een krijgslist was, wezen kapitein Backer aan als Nederlandse parlementair en gaven hem een brief mee, waarin werd gevraagd naar de militaire rang en naar de naam van degene die het ultimatum had gesteld. Deze brief werd om 12:20 uur aan de Duitsers overhandigd. De Duitse generaal Schmidt beantwoordde de brief en stelde een nieuw ultimatum, die vóór 16:20 uur diende te worden beantwoord. Dit nieuwe ultimatum was echter niet bij alle bevelhebbers bekend. Zo kon het gebeuren dat om 13:30 uur het bombardement op Rotterdam onverwachts toch begon. 

Het bombardement op Rotterdam

Het is 1940. Het begin van de Tweede Wereldoorlog. Vanuit het Oosten naderden Duitse legers de stad Rotterdam. Tot die tijd waren de mensen in Rotterdam redelijk gewend aan de oorlog. Soms hoorden ze luchtalarm, dan letten ze goed op, maar meestal vlogen de vliegtuigen over en ging het gewone leven weer door.

Tot de 10e mei. Uit vliegtuigen werden de eerste Duitse soldaten gedropt bij de Waalhaven en de Maasoever. De Nederlandse soldaten verzetten zich en konden de Duitsers soms zelfs terugdringen. Rond de oude Willemsbrug naar de stad ontstonden zware gevechten, die drie dagen duurden. Op de vierde dag vond Hitler dat het lang genoeg geduurd had. Hij besloot tot een andere strategie.

Op 14 mei 1940 bombardeerde de Duitsers Rotterdam. Het bombardement duurde maar een kwartiertje, maar het was genoeg om de gehele binnenstad te verwoesten. Niet alleen de bommen zelf hadden veel schade aangericht, maar vooral ook de branden die er ontstonden gingen van huis naar huis en legde de totale binnenstad in as en puin. In totaal kwamen er ongeveer 650 tot 900 mensen om het leven. In die tijd waren er niet genoeg middelen om zo’n grote brand onder controle te krijgen. De hoofdwaterleiding was ook verwoest waardoor er niet genoeg druk was om te blussen.

Doordat het centrum van Rotterdam uit smalle straatjes en steegjes bestond kon het vuur zo om zich heen grijpen en brandde alles af. Op sommige plekken heeft het nog ruim 3 maanden na gesmeuld (pakhuizen, koffiebranderijen en dergelijke).

De Duitsers bombardeerden Rotterdam omdat Nederland zich verzette tegen de Duitse inval. Omdat de Duitsers dreigden nog meer steden te bombarderen gaf Nederland zich de volgende dag nog over.

In Rotterdam was alles verwoest op een paar belangrijke gebouwen na: het Stadhuis, het Postkantoor, het Schielandshuis, het Beursgebouw,hotel Atlanta en het Erasmushuis.

Het platbombarderen van Rotterdam trok na die tijd erg veel mensen naar Rotterdam. Iedereen wilde met eigen ogen zien hoe groot de verwoestingen waren.

Het bombardement van 14 mei was niet het laatste bombardement op de stad Rotterdam. Gedurende de Tweede Wereldoorlog onderging de stad honderden luchtaanvallen. Het zwaarste bombardement ná 14 mei 1940 was het bombardement op Rotterdam-West van 31 maart 1943, waarbij 400 mensen om het leven kwamen.

Hieronder een korte documentaire die een goed overzicht geeft van wat het bombardement inhield en hoe de wederopbouw tot stand kwam:

Wederopbouw

Het puinruimen en de wederopbouw van Rotterdam begonnen direct, al op het moment van bezetting, omdat de Duitsers Nederland als deel zagen van het Germaanse rijk en belang hadden bij de havenstad. De wateren Blaak en de Schie werden gedempt met een deel van het puin. De oude Willemsbrug was ook vernield. Het was in deze tijd, behalve de Hefbrug voor treinverkeer, de enige brug over de Maas en deze moest dus snel worden hersteld. Het gebied van het centrum werd onteigend, ontdaan van alle rechten, en wat overbleef was een heel leeg gebied dat opnieuw ingericht moest gaan worden.

Bij het puinruimen verdwenen ook bijna alle historische monumenten ook al waren sommige daarvan nog in goede staat om ervoor te zorgen dat het gebied geheel nieuw opgebouwd kon worden. Kinderen speelden enorm veel in de puin. Omdat de fundamenten nog niet afgebroken waren, kon je nog prima in de kelders spelen en kon je van kelder naar kelder gaan en heel erg leuk verstoppertje of tikkertje spelen

Al op 18 mei 1940, terwijl de stad nog smeulde, kreeg stads architect Witteveen opdracht om een plan te maken om de stad te restaureren. Hij stelt voor om een verbeterde versie van het oude historische Rotterdam te bouwen. Dit was tegen het zere been van het bedrijfsleven, dat ook inspraken wilde hebben. De top van het Rotterdamse bedrijfsleven kwam bijeen in het Van Nelle gebouw om te overleggen over de wederopbouw van Rotterdam. Witteveens plan stuitte op zoveel verzet dat hij uiteindelijk ontslag nam. Zijn opvolger Van Traa koos een tussenweg tussen het plan van Witteveen en de wensen van het bedrijfsleven. Er werd moderner gebouwd en zo ontstond na de bevrijding het Nieuwe Rotterdam.